Dlaczego przedszkolaki potrzebują kontaktu z naturą?

10-10-2025

Kontakt z naturą jest jednym z najstarszych i najbardziej naturalnych sposobów, w jaki dzieci poznają świat. Zanim powstały szkoły, place zabaw i nowoczesne zabawki, to właśnie przyroda była dla najmłodszych pierwszym nauczycielem. Kamienie, gałęzie, woda i ziemia stawały się narzędziami do zabawy, ale jednocześnie źródłem wiedzy o świecie. Dziś, w czasach intensywnego rozwoju technologii, rola natury nie maleje a wręcz przeciwnie, staje się coraz ważniejsza.

Badania psychologiczne i pedagogiczne pokazują, że dzieci wychowujące się w bezpośrednim kontakcie z przyrodą rozwijają się bardziej harmonijnie. Ich zmysły są lepiej stymulowane, ciało sprawniejsze, a umysł bardziej otwarty na naukę. Obcowanie z przyrodą pozwala dziecku uczyć się przez doświadczenie, a właśnie w taki sposób przedszkolaki najskuteczniej przyswajają wiedzę i umiejętności.

 

Zabawy na świeżym powietrzu jako klucz do zdrowia

Organizm dziecka potrzebuje codziennej dawki ruchu, aby rozwijać się prawidłowo. Zabawy na świeżym powietrzu nie tylko wzmacniają mięśnie i układ kostny, ale również wspierają odporność. Wystawienie organizmu na zmienne warunki pogodowe, takie jak wiatr, chłód czy słońce, działa jak naturalne hartowanie. Dzieci, które regularnie spędzają czas w ogrodzie przedszkolnym, rzadziej chorują, mają lepszą kondycję i szybciej regenerują się po infekcjach.

Niezwykle ważne jest także to, że ruch w naturalnym środowisku rozwija wszystkie grupy mięśni w sposób, którego nie da się odtworzyć w sali gimnastycznej. Bieganie po nierównej trawie uczy równowagi, wspinanie się na naturalne przeszkody rozwija koordynację, a skakanie po kałużach wspiera poczucie rytmu i orientację przestrzenną. Warto pamiętać, że dzieci w wieku przedszkolnym nie powinny być ograniczane do statycznych form zabawy, to właśnie aktywność na świeżym powietrzu kształtuje nawyk ruchu, który pozostanie z nimi na całe życie.

 

Ogród przedszkolny jako naturalna sala lekcyjna

Ogród przedszkolny to miejsce, gdzie codzienna zabawa zamienia się w naukę poprzez doświadczenie. Dzieci mają okazję obserwować zmieniające się pory roku, cykl życia roślin, a nawet różnorodność owadów i ptaków. Każde z tych zjawisk staje się naturalnym punktem wyjścia do rozmów i odkrywania nowych zagadnień.

Praktyczne działania, takie jak sadzenie warzyw, podlewanie kwiatów czy zbieranie liści, rozwijają nie tylko wiedzę przyrodniczą, ale również poczucie odpowiedzialności. Przedszkolaki uczą się, że ich działania mają realny wpływ na świat… jeśli nie podleją rośliny, ta zwiędnie, a jeśli odpowiednio się nią zaopiekują, odwdzięczy się pięknym kwiatem lub owocem. To pierwsza, bardzo ważna lekcja przyczynowo-skutkowa.

Co więcej, ogród przedszkolny wspiera rozwój sensoryczny. Dotykanie gleby, obserwowanie owadów, wąchanie kwiatów czy nasłuchiwanie śpiewu ptaków stymuluje wszystkie zmysły. To doświadczenia, które budują bogatszy obraz świata niż jakiekolwiek zajęcia teoretyczne.

 

Siła natury w rozwoju emocjonalnym i społecznym

Warto pamiętać, że kontakt z naturą działa jak naturalny regulator emocji. Dzieci, które spędzają czas wśród zieleni, są spokojniejsze, łatwiej radzą sobie z napięciem i szybciej wracają do równowagi po trudnych sytuacjach. Zielony plac zabaw staje się miejscem wyciszenia i regeneracji, tak samo jak polem do spontanicznej aktywności i eksploracji.

Jednocześnie przestrzeń przyrodnicza sprzyja budowaniu relacji społecznych. Wspólne kopanie dołków, budowanie szałasów czy poszukiwanie „skarbów” w trawie stwarzają sytuacje, w których dzieci uczą się współpracy, dzielenia się i rozwiązywania konfliktów. To okazje do rozwoju kompetencji miękkich, które w dorosłym życiu są równie ważne jak wiedza.

Nie można też zapominać o rozwoju wyobraźni. Patyk może stać się mieczem, różdżką albo ołówkiem, a kilka kamieni - skarbem ukrytym przez piratów. Przyroda daje dzieciom otwartą przestrzeń, w której same mogą nadawać znaczenie przedmiotom i wymyślać własne scenariusze zabaw.

 

Ekologia zaczyna się w przedszkolu

Jesteśmy zdania, że edukacja ekologiczna nie powinna być oderwanym od rzeczywistości tematem omawianym tylko w starszych klasach szkoły. Najlepiej, gdy zaczyna się od najmłodszych lat i odbywa się w sposób praktyczny. Ogród przedszkolny to idealne miejsce, aby pokazywać dzieciom, czym jest segregacja odpadów, jak oszczędzać wodę i dlaczego warto dbać o rośliny oraz zwierzęta. Właśnie dlatego w Przedszkolu JCI od lat wspólnie z dziećmi dbamy o nasz warzywno-owocowy ogródek.

Dzieci, które od małego uczą się szacunku do przyrody, z dużym prawdopodobieństwem wyrosną na odpowiedzialnych ekologicznie dorosłych. Takie nawyki jak zbieranie śmieci po pikniku, gaszenie światła przy wyjściu czy niewyrzucanie jedzenia stają się dla nich czymś naturalnym. Warto podkreślić, że to właśnie praktyka, a nie teoria, najlepiej uczy ekologii, a w ogrodzie przedszkolnym okazji do praktycznych działań nie brakuje.

 

Zdrowy styl życia w zielonym otoczeniu

Przebywanie w naturalnym środowisku sprzyja zdrowemu stylowi życia w wielu wymiarach. Po pierwsze, świeże powietrze i ruch wspierają prawidłową pracę układu oddechowego i krążenia. Po drugie, naturalne światło reguluje rytm dobowy i wspiera produkcję witaminy D, która jest niezbędna do prawidłowego rozwoju kości. Po trzecie, aktywność na świeżym powietrzu poprawia apetyt i jakość snu, co ma ogromne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania całego organizmu.

Warto także zauważyć, że dzieci wychowane w bliskim kontakcie z naturą rzadziej przejawiają tendencje do nadwagi i otyłości. I tak jak już wspomnieliśmy, ruch w ogrodzie przedszkolnym czy na zielonym placu zabaw kształtuje nawyk aktywności fizycznej, który w przyszłości staje się naturalną częścią codzienności.

W świecie, w którym rośnie liczba dzieci spędzających czas przed ekranami, przebywanie na placu zabaw staje się przeciwwagą. Przypomina o tym, że najważniejsze doświadczenia zdobywa się nie wirtualnie, lecz w prawdziwym kontakcie ze światem.